5. Rozmawiam: Dorastanie

Bycie nastolatkiem oznacza, że już nie jesteś dzieckiem, ale że jeszcze nie jesteś dorosły. Bycie nastolatkiem oznacza, że jesteś pomiędzy.

Jednemu bliżej do bycia dzieckiem, a dorosłość może go nawet przerażać. Drugi już nie może doczekać się dorosłości, ma poczucie, że dawno przestał być dzieckiem.

Tymczasem to bycie pomiędzy to Wasza rzeczywistość, z którą codziennie próbujecie sobie radzić. 

Poniżej dowiesz się więcej o zmianach, które w Tobie zachodzą. 

CO SIĘ ZE MNĄ DZIEJE?

Po pierwsze, dorastanie to burza hormonów.

To wybuchowa mieszanka różnych stanów emocjonalnych oraz zmiany zachodzące w ciele. 

Co czuję?

• WIELE. Momentami możesz czuć się jak na rollercoasterze – mógłbyś góry przenosić, a chwilę później na nic nie masz ochoty i życie wydaje Ci się bez sensu. W jednej chwili kochasz cały świat i przyjaciół, a za moment czujesz się kompletnie nierozumiany i bardzo samotny. Bywa, że jesteś oazą spokoju, co nie przeszkadza Ci wściekać się i wybuchać z byle powodu. Jedno jest pewne — Twoje emocje są potężne: czy to złość, szczęście czy smutek.
• LĘK. Możesz też odczuwać sporo lęku. Sytuacje, które kiedyś nie stanowiły dla Ciebie większego problemu, teraz wydają się nie do przejścia. Stajesz się nieśmiały wśród rówieśników i obawiasz się, jak zostaniesz odebrany. Często chcesz się odizolować, zamknąć w swoim pokoju, być sam ze sobą, swoją muzyką, książką… i marzeniami. Czasami piszesz wiersze, opowiadania, pamiętnik. Tyle dzieje się w Twoich emocjach i w Twojej głowie, że potrzebujesz (musisz!) wyrzucić to z siebie w postaci twórczej ekspresji. Możesz też angażować się w jakiś sport – biegać, jeździć na rowerze, konno itp. To wszystko pomaga Ci rozładowywać się fizycznie i emocjonalnie.
• ZMIANĘ. Pamiętaj, że emocje, których doświadczasz teraz w takim natężeniu z czasem przeminą i nie określają one tego kim i jaki jesteś.

Co się dzieje z moim ciałem?

• JESTEŚ DZIEWCZYNĄ, zaczynasz obserwować, że rosną Ci piersi i zaokrąglają biodra. To wpływ progesteronu, który sprawia, że stajesz się kobietą. Zaczynasz miesiączkować i dostrzegasz, że mniej więcej tydzień przed okresem towarzyszy Ci większe rozdrażnienie i napięcie. To tzw. PMS.
• JESTEŚ CHŁOPCEM, zmienia Ci się głos, czyli przechodzisz mutację. Mogą Ci się zdarzać nocne wytryski nasienia, czyli polucje. Dość intensywnie myślisz też o seksie, ciekawisz się nim. Odczuwane przez Ciebie napięcie seksualne może być tak nieznośne, że aktywność seksualna przybiera formę autostymulacji, czyli masturbacji. To działanie układu neurohormonalnego, który odpowiada także za większą potliwość skóry.
• „KOKTAJL HORMONALNY” powoduje również to, że bez względu na płeć na twarzy pojawia się trądzik.
• TO NORMALNE, ŻE TWOJE CIAŁO SIĘ ZMIENIA. Narządy płciowe mogą rosnąć i zachowywać się inaczej w różnych sytuacjach, czasem nieoczekiwanie. Pojawia się intensywniejsze owłosienie u obu płci, a u chłopców zarost na twarzy. Możesz interesować się swoim ciałem i jego reakcjami na dotyk. 

Po drugie, dorastanie to też potrzeba akceptacji.

Akceptacji siebie samego, ale również akceptacji przez innych.

Pewnie zastanawiasz się, czy podoba Ci się Twoje zmieniające się ciało?

Czy dobrze czujesz się we własnej skórze?

Często jest tak, że porównujemy się do rówieśników. Pamiętaj jednak, że każdy człowiek ma inne predyspozycje genetyczne, indywidualne, ale również rodzinne. 

Twoja emocjonalność jest teraz wrażliwa niczym blada skóra wystawiona na ostre promienie słońca. Wszystko przeżywasz bardziej, dlatego jesteś niezwykle czuły na jakiekolwiek oznaki braku aprobaty, czyjegoś niezadowolenia czy odrzucenia.

Najbardziej zależy Ci na przyjęciu przez grupę rówieśników, do których chcesz przynależeć. To oni są wyznacznikiem Twojej wartości i atrakcyjności.

Chcesz się podobać i imponować — to normalne. Jednocześnie z obawy przed odrzuceniem możesz czasem chcieć schować się w „mysią dziurkę”. Wstydzisz się, gdy ktoś zaczyna Ci się podobać i natrętnie myślisz, czy ta osoba też coś do ciebie czuje. Zakochujesz się po raz pierwszy i przeżywasz z tego powodu ekscytację pomieszaną z paniką.

Po trzecie, dorastanie to określanie swojej tożsamości.

Jakże często masz poczucie, że nikt Cię nie rozumie. Prawda jest też taka, że sam nie do końca rozumiesz siebie. To nie zarzut. To taki etap na drodze ku dorosłości. Wyzwaniem etapu dorastania jest odpowiedzenie sobie na pytania:

• Kim jestem i jaki/jaka jestem?
• Jak chcę się pokazywać innym?
• Jak nie chcę być postrzegany?
• Czy jestem chłopakiem/dziewczyną i dobrze mi z tym?
• Jak czuję się ze sobą, ze swoim ciałem?
• Podobają mi się dziewczyny czy chłopcy? Może i jedni i drudzy?
• Jak rozpoznać swoją orientację seksualną?
• Jak rozpoznać i zdecydować, co chcę robić w życiu?
• Kim mam być? Jakim człowiekiem?

To bardzo ważne i poważne pytania. Chyba już rozumiesz, jak wiele egzystencjalnych kwestii zaprząta Twoją głowę.

Pamiętaj, że z biegiem lat odpowiedzi na niektóre z powyższych pytań będą się zmieniać. Jest to całkowicie OK. Ty też się przecież zmieniasz.

Dlaczego czuję to, co czuję i czy inni też tak mają?

Prawdopodobnie takie pytanie pojawia się w Twojej głowie. Tak, jak napisaliśmy wcześniej, za Twoje uczucia w dużej mierze odpowiedzialne są hormony oraz geny. Dojrzewasz, więc przeżywasz huśtawki emocjonalne od wybuchów wściekłości po napady płaczu. Zmagasz się z uczuciem lęku, niepokoju, napadami paniki czy nadmiernym zamartwianiem się.

O jedno możesz być spokojny — inni nastolatkowie też tak mają. Dlaczego? Ponieważ proces dorastania, tak jak podatki, dotyczy wszystkich.

A skoro o podatkach mowa — dorastanie ma Cię poprowadzić ku dorosłości, ku byciu autonomiczną osobą, świadomą siebie, swoich potrzeb i odpowiedzialną za swoje wybory. To dlatego kłócisz się z rodzicami, dyskutujesz z nauczycielami, porównujesz się z rówieśnikami — aby zbudować siebie i swoją odrębność. Abyś mógł/mogła poznać, kim jesteś i samodzielnie o sobie decydować.

Okres dorastania to czas przejścia — przeobraża się nie tylko Twoje ciało, ale również psychika. Ten ogrom zmian może wzbudzać lęk. Stawanie się dorosłym to jednak możliwość próbowania nowych rzeczy i radość z coraz większej wolności. Stres i zmartwienia, które napotykasz na drodze do dorosłości, mają sens: pomagają Ci coraz lepiej poznawać i rozumieć siebie i innych.

U każdej osoby dorastanie wygląda nieco inaczej. Omawiane kwestie i trudności są niezwykle istotne, jednak nie u każdego występują w takim samym natężeniu.

Jeśli jest coś, z czym sobie nie radzisz, masz wątpliwości co do swojego funkcjonowania fizycznego bądź psychicznego, poproś rodzica lub opiekuna o konsultacje z odpowiednim specjalistą – to może być lekarz, psycholog lub inny specjalista w zależności od kłopotu.

Zwrócenie się po wsparcie jest pomocne i często daje ulgę. Nie jest oznaką słabości, a wręcz przeciwnie — świadczy o Twojej sile oraz daje szansę, by było Ci lepiej. Z trudnościami nie musisz być osamotniony.