4. Rozmawiam: Trudne tematy

Jak mówić o rzeczach, o których nie chcesz mówić?

Z jakimi reakcjami na tematy tabu możesz się spotkać u młodzieży?

• lęk, związany z poczuciem, że jest samemu z tabu i obawą przed oceną, odrzuceniem; 
• śmiech, bo prościej jest wyśmiać trudny temat, niż go podjąć; 
• sposób zachowania się młodych ludzi sugerujący, że dany temat ich nie dotyczy; 
• poczucie wstydu, bo tematy tabu są czymś, co może wprowadzić w zakłopotanie, a nawet doprowadzić do reakcji pod postacią psychosomatyczną, jak zaciśnięte gardło, trudności z odezwaniem się, czerwienienie się, kołatanie serca, pocenie się;
• gotowość do rozmowy; młodzi ludzie często chcą rozmawiać na tematy trudne, kontrowersyjne i budzące emocje;
• złość, szczególnie, gdy ktoś czuje się niezrozumiany, nie został wysłuchany do końca podczas rozmowy na trudny temat; 
• oburzenie, kiedy podczas dyskusji okazuje się, że inne osoby mają odmienne zdanie;
• zaciekawienie, bo wiedzą doskonale, że dany temat ich dotyczy i chcą go eksplorować.

Jak reagować, kiedy spotykasz się z trudnym tematem poruszanym przez młodzież?

• Jeśli decydujesz się na rozmowę i są ku temu dobre okoliczności, nie zajmuj się innymi sprawami. Postaraj się skupić całą uwagę na uczniu/uczniach.
• Staraj się powstrzymywać od własnych sądów, rad oraz moralizowania. Nie przerywaj. Pozwól uczniowi/uczniom wypowiedzieć opinię. Pamiętaj, że twoja postawa kształtuje kulturę rozmowy.
• Pamiętaj, że rozmowa służy poznaniu innych perspektyw i jest dobrą okazją do refleksji nad pochodzeniem przekonań młodzieży oraz poddaniu ich refleksji.
• Bądź aktywnym słuchaczem. Oznacza to bycie serdecznym, akceptującym, zaciekawiającym się i otwartym na poglądy innych. Taka postawa zwiększa szanse, że młody człowiek będzie czuł się wysłuchany i zrozumiany. To pomaga budować zaufanie do osób dorosłych.
• Pamiętaj o mowie werbalnej i niewerbalnej. Nie tylko słowami wysyłamy sygnały o naszej postawie i stosunku do innych.
• Jeśli zgadzasz się z czymś, co mówią uczniowie, pokaż im to. To buduje przymierze i dobrą atmosferę rozmowy.
• Używaj słów i wyrażeń: „ja”, „moim zdaniem”, „uważam, że”, „w mojej opinii”.  
• Mów prawdę, jeśli nie potrafisz rozmawiać na jakiś temat lub nie chcesz, możesz o tym powiedzieć wprost. Dla młodzieży najważniejsza jest autentyczność w kontakcie. Młodzi ludzie doskonale potrafią wyczuć postawę oraz emocje drugiej osoby.
• Doceniaj zasoby uczniów, takie jak: otwartość, odwagę, gotowość do poruszania ważnych i trudnych tematów.

Gdzie sięgnąć po wsparcie, żeby lepiej sobie radzić z trudnymi tematami?

• Poradnie psychologiczno–pedagogiczne często organizują sieci i grupy wsparcia dla pedagogów i psychologów.
• Warto szukać superwizji dla nauczycieli; grupowych lub indywidualnych. Często są organizowane przez placówki współpracujące ze szkołami, takie jak poradnie specjalistyczne.
• Niektóre fundacje oraz organizacje pozarządowe zajmujące się zdrowiem psychicznym i mają w swojej ofercie wsparcie dla pedagogów i psychologów.
• Rozmowy indywidualne z zaufanymi i doświadczonymi nauczycielami bądź pedagogiem/psychologiem na terenie Twojej placówki.