Dowiedz się, jak rozpoznać, że Twój znajomy, koleżanka czy kolega potrzebują Twojego wsparcia.
Emocje, które towarzyszą kryzysowi:
- lęk, uczucie przerażenia, a nawet paniki w różnych sytuacjach,
- kolega czy koleżanka coraz częściej mówi, że czuje pustkę, beznadzieję, opowiada o tym, że czuje się krzywdzony, ma poczucie ciągłej porażki,
- często wpada w złość, a nawet agresję, czasami zupełnie bez powodu,
- ma poczucie winy, wstydu, które nie ma związku z jakimiś konkretnymi sytuacjami,
- często jest smutny, apatyczny albo jej/jego samopoczucie często się waha – najpierw się smuci, za chwilę złości, a potem wpada w ekscytację bez widocznego powodu,
- nie potrafi poradzić sobie z przeżywanymi emocjami.
Jak reaguje ciało w kryzysie:
- Twój kolega czy koleżanka wydaje się częściej niż wcześniej pocić na ciele, czerwienić lub blednąć na twarzy. Masz wrażenie, że częściej niż kiedyś korzysta z toalety (bo ma biegunki, często oddaje mocz lub wymiotuje ze stresu),
- skarży się na bóle w klatce piersiowej albo że coś jest nie tak z jej/jego sercem (bije za szybko, za wolno lub w inny niepokojący sposób),
- częściej niż dotąd boli ją/ go głowa, brzuch lub inne części ciała pomimo braku jakiejś choroby,
- wydaje się, że stracił/ła zainteresowanie sferą seksualną, być może opowiada o częstszych niż dotąd problemach z miesiączką,
- je zdecydowanie mniej lub więcej niż dotąd, skarży się na bezsenność lub że śpi całymi dniami,
- może mieć wysypkę na skórze, chociaż wiesz, że do tej pory nie miał/ła żadnej alergii,
- mówi o tym, że brak jej/mu siły, nie ćwiczy na WF tak jak wcześniej, nie uczestniczy w zabawach ruchowych.
Jak reaguje głowa w kryzysie:
- mocno koncentruje się jakimś jednym, trudnym wydarzeniu (np. ciągle opowiada o wypadku samochodowym albo pogrzebie członka rodziny), trudno poruszyć z nią/nim jakiś inny temat, ciągle wraca wspomnieniami do tej samej sytuacji, nie potrafi przestać o tym myśleć,
- masz wrażenie, że wszędzie widzi zagrożenie, trochę jakby tracił/ła kontakt z rzeczywistością, jest bardzo czujna/ny na wszelkie przejawy niebezpieczeństwa,
- nie skupia się w szkole, ma trudności z zapamiętywaniem najprostszego materiału, chociaż dotąd uczył/ła się całkiem nieźle,
- czasami miewasz wrażenie, że nie myśli logicznie, może nawet gada od rzeczy,
- często mówi o tym, że przyszłość będzie zła, niepewna, że nigdzie nie czuje się bezpiecznie, że życie nie ma sensu, że już sobie nie radzi,
- nie potrafi podjąć nawet najprostszych decyzji.
Zmiany w zachowaniu w kryzysie:
- Twój szkolny kolega czy koleżanka zaczyna coraz częściej opuszczać lekcje w szkole, ma coraz gorsze oceny, nie angażuje się w naukę,
- być może ma trudności z codziennymi obowiązkami – zaczęła/ zaczął mniej o siebie dbać, nie interesuje się tym, co do tej pory, odmawia różnych aktywności,
- zaczyna unikać rówieśników, przestaje uczestniczyć w imprezach albo zajęciach pozaszkolnych, przestaje się interesować tym, co kiedyś sprawiało jej/mu radość i nie wiadomo, co jest powodem,
- może zachowywać się dziwnie, np. śmiać się podczas pogrzebu bliskiej osoby,
- robi rzeczy, których nigdy wcześniej nie robił/ła, np. pije duże dawki alkoholu, bierze narkotyki, mówiąc, że to jedyny sposób, aby sobie poradzić z życiem lub emocjami,
- zauważasz na ciele skaleczenia albo masz wrażenie, że znajoma/znajomy robi sobie fizyczną krzywdę (np. cięciem się),
- masz wrażenie, że posty/rolki/wiadomości publikowane przez tą osobę w Internecie są coraz bardziej ponure, może pisze więcej o śmierci albo wiecznym spoczynku, braku chęci do życia i pomyśle na szybkie rozwiązanie swojego życia.
Nie wszystkie z tych objawów muszą występować jednocześnie. Nawet kilka z nich powinno wzbudzić Twój niepokój o czyjeś zdrowie. Kryzys nie zawsze jest widoczny! Jeśli Twój znajomy czy koleżanka z klasy, podwórka nagle znika, zrywa kontakt z innymi, przestaje przychodzić do szkoły czy na imprezy — to znaczy, że może pilnie potrzebować pomocy.
Rozejrzyj się po swojej klasie, szkole, wśród znajomych. Jeśli podejrzewasz kryzys, u któregokolwiek z nich – nie wahaj się podjąć działania. Porozmawiaj o sytuacji z dorosłymi (w domu lub szkole) i poproś ich o pomoc.
