Dowiedz się, jak rozpoznać, że uczeń doświadcza kryzysu.
Objawy emocjonalne kryzysu:
- nasilony lęk, częste uczucie przerażenia, paniki, obawa przed utratą kontroli,
- poczucie straty i pustki, bezradności i beznadziei, czasem również poczucie krzywdy,
- złość, gniew – często kierowane przeciwko sobie lub innym,
- poczucie winy, wstydu, poczucie porażki,
- doświadczanie smutku, apatii, wahania nastrojów,
- trudność w radzeniu sobie z przeżywanymi emocjami.
Objawy somatyczne (czyli reakcje ciała, które nie są wynikiem przebytych chorób czy urazów):
- objawy typowe dla przeżywania stresu: pocenie się, częste oddawanie moczu, biegunki lub zaparcia, nudności, wymioty, bladość lub czerwienienie się,
- zaburzenia rytmu pracy serca, bóle zlokalizowane w klatce piersiowej,
- bóle głowy i brzucha oraz inne niesprecyzowane lub niezlokalizowane odczucia bólowe,
- obniżone libido, zaburzenia miesiączkowania, zmiany w zakresie apetytu oraz rytmu snu i czuwania (bezsenność, nadmierna senność),
- wysypka na skórze niezwiązana z chorobami alergicznymi,
- wyczerpanie fizyczne.
Objawy poznawcze:
- koncentracja na wydarzeniach krytycznych, poczuciu straty, utrudniające obiektywne spostrzeganie sytuacji, natrętne myśli i wspomnienia dotyczące traumatycznych wydarzeń,
- zniekształcenia dotyczące percepcji i interpretacji zdarzeń — tendencja do odbierania różnych sytuacji jako zagrażających dla osoby, nadmierna czujność, zmniejszenie lub utrata zdolności do realistycznej oceny (możliwa tendencja do spostrzegania wszędzie zagrożenia),
- zaburzenia koncentracji uwagi i zapamiętywania,
- trudności w zakresie myślenia logicznego,
- negatywna wizja przyszłości związana z poczuciem utraty poczucia bezpieczeństwa,
- poczucie przytłoczenia, bezradności, skutkujące upośledzeniem dotychczasowej zdolności do rozwiązywania problemów,
- trudności w podejmowaniu decyzji.
Objawy behawioralne (dotyczące zachowania):
- trudność w pełnieniu dotychczasowych ról życiowych (ucznia, syna, przyjaciółki), wykonywania codziennych obowiązków,
- pogorszenie wyników w szkole i spadek zaangażowania w naukę,
- wycofywanie się z kontaktów społecznych lub nadmierne poszukiwanie obecności innych z lęku przed samotnością i uzależnianie swojego samopoczucia od innych,
- niespójność w zachowaniu z doświadczanymi emocjami (np. śmiech podczas pogrzebu bliskiej osoby),
- nadmierna aktywność (ukierunkowana na redukcję przykrych emocji) lub zahamowanie (wycofanie się z dotychczasowych działań, sposobów spędzania czasu, itp.).
Kryzys nie zawsze jest widoczny! Twój niepokój powinny wzbudzić również dzieci, które zaczęły wagarować częściej niż dotąd, nie pojawiają się w szkole, ograniczyły kontakt z rówieśnikami, dystansują się od dorosłych. W efekcie objawy kryzysu mogą nie być widoczne, a nastolatek nie otrzymać na czas pomocy.
Rozejrzyj się po swojej klasie, szkole. Jeśli podejrzewasz kryzys u któregokolwiek ze swoich uczniów — nie wahaj się podjąć działania. Porozmawiaj z uczniem i jego rodzicami, Sprawdź, jak możesz pomóc i gdzie można uzyskać profesjonalną pomoc w kryzysie.
